Spółka jawna: co musisz o niej wiedzieć?

Spółka jawna uchodzi za najłatwiejszą do założenia spółkę prawa handlowego. To po części tłumaczy rosnącą popularność tej formy prowadzenia biznesu w naszym kraju. Spółka jawna ma kilka bardzo istotnych zalet, ale na pewno nie można jej uznać za rozwiązanie idealne. W naszym poradniku krok po kroku wyjaśniamy, czym jest spółka jawna, jakie są korzyści z jej powołania oraz podpowiadamy, kiedy nie warto się na to decydować.

Spółka jawna, czyli co?

Spółka jawna jest jednostką organizacyjną powoływaną przez wspólników, która – to bardzo ważne – nie ma osobowości prawnej (jak chociażby spółka akcyjna). Ma natomiast zdolność prawną, co oznacza, że może samodzielnie występować w sądzie oraz nabywać prawa i zaciągać zobowiązania. Pisząc prościej: jeśli wspólnicy zdecydują się zawiązać spółkę jawną, to może ona reprezentować ich wspólne interesy jako jeden podmiot.

Kolejną ważną sprawą związaną ze spółką jawną jest to, że jej wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki całym swoim majątkiem. W sytuacji, gdy powstają jakieś zobowiązania podlegające zajęciu komorniczemu, w pierwszej kolejności spłata następuje z majątku spółki, a następnie, gdy środki będą niewystarczające, wszczynana jest egzekucja z majątku wspólników.

Pomimo tego, że spółka jawna ma zdolność prawną, nie jest traktowana, jako podatnik. W efekcie wspólnicy opłacają podatek dochodowy od osób fizycznych (lub prawnych, jeśli jeden z nich ma osobowość prawną) oraz podatek VAT we własnym zakresie.  

Jak założyć spółkę jawną?

Spółka jawna podlega obowiązkowi rejestracji w rejestrze przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (jest to usługa płatna, a sam proces wymaga zgromadzenia dużej liczby dokumentów rejestrowych). Najważniejsza jest umowa spółki jawnej, którą mogą zawrzeć:

• Osoby fizyczne
• Osoby prawne
• Jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej

Uwaga!

Umowa spółki jawnej musi zostać zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Co ciekawe, spółkę jawną można powołać na zasadzie przekształcenia spółki cywilnej lub innej spółki handlowej. Pamiętaj przy tym, że spółka jawna w świetle prawa jest normalną firmą (powołuje się ją w celu prowadzenia działalności gospodarczej), a więc występuje pod własną nazwą, w której musi znaleźć się dopisek „sp.j.” lub „spółka jawna”.

Ponieważ wspólnicy spółki jawnej są obopólnie zobligowani do prowadzenia jej spraw i dbania o jej rozwój oraz stabilność, na tę formę współpracy można się zdecydować wyłącznie wtedy, gdy mamy pełne zaufanie do wspólnika, znamy go oraz podobnie patrzymy na kwestie biznesowe.

Zalety spółki jawnej

Dla wielu przedsiębiorców największą zaletą jest prestiż. Słowo „spółka” w nazwie firmy nadal robi dobre wrażenie i uwiarygadnia biznes, dlatego na ten krok często decydują się wspólnicy, których obecne firmy nie wypracowały sobie jeszcze rozpoznawalnych marek i nie cieszą się branżową renomą.

Zaletą spółki jawnej bez wątpienia jest to, że do jej powołania nie jest wymagane posiadanie kapitału zakładowego. Wspólnicy mogą wnieść do spółki jakikolwiek wkład, np. w postaci sprzętu, wyposażenia biura czy po prostu know-how.

Warto wspomnieć także o tym, że spółka jawna nie wymaga prowadzenia pełnej księgowości, co istotnie odróżnia ją chociażby od spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Dzięki temu wspólnicy ponoszą niższe koszty stałe, mogąc korzystać nawet z księgowości internetowej czy samodzielnie prowadzić swoje sprawy księgowe przy wykorzystaniu programu księgowego online.

Wady spółki jawnej

Na szczęście nie ma ich zbyt wiele oraz nie powinny być one bardzo istotne dla osób, które traktują spółkę jawną wyłącznie w kategorii korzystnej wizerunkowo alternatywy dla zwykłej jednoosobowej działalności gospodarczej.

W zasadzie jedyną wartą odnotowania wadą tej formy prowadzenia biznesu jest fakt, iż wspólnicy odpowiadają za zobowiązania spółki własnym majątkiem (co ma też miejsce w przypadku JDG). Tym bardziej należy bardzo ostrożnie dobierać sobie partnerów i podejmować przemyślane decyzje biznesowe, zwłaszcza dotyczące kwestii finansowych.

Poza tym pamiętaj, że spółka jawna sprawdza się tylko do momentu, gdy realizuje relatywnie małe projekty, które nie wiążą się ze zbyt dużym ryzykiem. To dobry pomysł w sytuacji, gdy planujesz obsługiwać małych klientów lub być podwykonawcą dla większych podmiotów. Jeśli natomiast docelowo w grę wchodzą poważniejsze zobowiązania, należy zawiązać spółkę, która jest lepiej zabezpieczona przed ewentualnymi roszczeniami.