Formy opodatkowania podatkiem dochodowym

Formy opodatkowania podatkiem dochodowym osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą

Rozpoczynając prowadzenie działalności gospodarczej każdy podatnik musi wybrać sposób opodatkowania podatkiem dochodowym swojej działalności. Ma to duże znaczenie dla planowania obciążeń podatkowych w danym roku. Osoba prowadząca działalność gospodarczą ma do wyboru następujące formy opodatkowania podatkiem dochodowym : karta podatkowa, ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, zasady ogólne opodatkowane wg skali lub podatkiem liniowym 19%.

Nie każdy rodzaj działalności może być opodatkowany wszystkimi formami płacenia podatków. Wybór formy opodatkowania jest dokonywany przy rozpoczynaniu działalności i może być zmieniony zawsze na początku roku podatkowego poprzez zawiadomienie odpowiedniego naczelnika urzędu skarbowego. Poniżej zostaną krótko opisane zasady jakie obowiązują przy poszczególnych formach opodatkowania.

Karta podatkowa

Jest to najprostsza forma opodatkowania działalności gospodarczej. Nie wymaga prowadzenia żadnej księgowości, rachunki wystawia się tylko na żądanie klienta. Podatek opłaca się w formie stałej miesięcznej opłaty ustalonej raz do roku na podstawie decyzji otrzymanej z Urzędu Skarbowego. Zgodnie z art. 23 ustawy z dnia  20.11.1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (publikacja: Dz. U. z 1998 r. nr 144, poz. 930 z późniejszymi zmianami) zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej mogą płacić podatnicy prowadzący działalność:

1. usługową lub wytwórczo-usługową, określoną w części I tabeli stanowiącej załącznik nr 3 do ustawy, zwanej dalej "tabelą", w zakresie wymienionym w załączniku nr 4 do ustawy - przy zatrudnieniu nieprzekraczającym stanu określonego w tabeli,
2. usługową w zakresie handlu detalicznego żywnością, napojami, wyrobami tytoniowymi oraz kwiatami, z wyjątkiem napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% - w warunkach określonych w części II tabeli,
3. usługową w zakresie handlu detalicznego artykułami nieżywnościowymi - w warunkach określonych w części III tabeli, z wyjątkiem handlu paliwami silnikowymi, środkami transportu samochodowego, częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych, ciągnikami rolniczymi i motocyklami oraz z wyjątkiem handlu artykułami nieżywnościowymi objętego koncesjonowaniem,
4. gastronomiczną - jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% - w warunkach określonych w części IV tabeli,
5. w zakresie usług transportowych wykonywanych przy użyciu jednego pojazdu - w warunkach określonych w części V tabeli,
6. w zakresie usług rozrywkowych - w warunkach określonych w części VI tabeli,
7. w zakresie sprzedaży posiłków domowych w mieszkaniach, jeżeli nie jest prowadzona sprzedaż napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% - w warunkach określonych w części VII tabeli,
8. w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu usług w zakresie ochrony zdrowia ludzkiego - w warunkach określonych w części VIII tabeli,
9. w wolnych zawodach, polegającą na świadczeniu przez lekarzy weterynarii usług weterynaryjnych, w tym również sprzedaż preparatów weterynaryjnych wymienionych w pozycjach: 24.42.13-60, 24.42.21-65, 24.42.21-69, 24.42.23-40 ex oraz 24.41.51-90.19 Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług, w związku ze świadczonymi usługami - w warunkach określonych w części IX tabeli,
10. w zakresie opieki domowej nad dziećmi i osobami chorymi - w warunkach określonych w części X tabeli,
11. w zakresie usług edukacyjnych, polegającą na udzielaniu lekcji na godziny - w warunkach określonych w części XI tabeli.

Wysokość karty podatkowej określona jest w odpowiednich tabelach w/w ustawy. Ma na nią wpływ rodzaj działalności, wielkość miejscowości w jakiej prowadzona jest działalność jak również ilość zatrudnianych osób. Wadą tej formy opodatkowania jest stały podatek co w przypadku małych dochodów lub ponoszonych strat w działalności gospodarczej jest niekorzystne finansowo.


Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych.

Ta forma opodatkowania polega na tym, że wysokość płaconego podatku jest uzależniona od wysokości osiągniętych przychodów bez uwzględniania kosztów uzyskania przychodu. Zaletą tej formy opodatkowania jest uproszczona księgowość i relatywnie niskie podatki przy prowadzeniu działalności o wysokiej zyskowności.

Zasady opodatkowania ryczałtem zawarte są w tej samej ustawie w której opisana jest karta podatkowa w rozdziale 2.
Zgodnie z art. 6 ustawy opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają przychody osób fizycznych z pozarolniczej działalności gospodarczej, o których mowa w art. 14 ustawy o podatku dochodowym, w tym również, gdy działalność ta jest prowadzona w formie spółki cywilnej osób fizycznych lub spółki jawnej osób fizycznych, zwanych dalej "spółką".

Opodatkowaniu ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych podlegają również otrzymane lub postawione do dyspozycji podatnika w roku kalendarzowym pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze. Dla ustalenia wartości otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń z tytułu tych umów, stosuje się art. 11 ust. 2-2b ustawy o podatku dochodowym.
Przychody uzyskane z tytułu umowy najmu, podnajmu, dzierżawy, poddzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze, o których mowa w ust. 1a, podlegają opodatkowaniu w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych również, jeżeli są uzyskiwane przez podatników, o których mowa w art. 8 ust. 1.

Podstawowe stawki ryczałtu to 20%, 17%, 8.5%, 5.5 % oraz 3 %. Zaliczki na podatek dochodowy są płacone miesięcznie do każdego 20-go za miesiąc poprzedni.

Podatnik opodatkowany tą formą składa raz do roku zeznanie podatkowe w terminie do 31 stycznia. Nie ma też możliwości wspólnego opodatkowania z małżonkiem.


Zasady ogólne

Jest to jedna z najbardziej popularnych form opodatkowania osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą. Przy takim opodatkowaniu, podatek płacony jest od uzyskanego dochodu ( przychód z działalności gospodarczej pomniejszony o koszty uzyskania przychodów). W tej formie opodatkowania można płacić podatek dochodowy wg skali lub być opodatkowanym podatkiem liniowym.

W przypadku opodatkowana wg skali obecnie podatek płaci się wg dwóch stawek 18 % przy dochodzie do kwoty 85 528 zł a powyżej tej kwoty stawka podatku wynosi 32 % przysługuje również odliczenie tzw. kwoty wolnej w wysokości  podatku 556, 02 zł.
Podatek liniowy posiada jedną stawkę w wysokości 19 %.

Będąc opodatkowanym wg skali podatnik ma możliwość korzystania z ulg oraz rozliczania się razem z małżonkiem. Natomiast wybór podatku liniowego wyłącza takie możliwości.

Podatnicy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych są zobowiązani do prowadzenia książki przychodów i rozchodów i na jej podstawie ustalanych jest dochód z działalności a następnie wysokość podatku.

W przypadku tego opodatkowania zaliczki na podatek dochodowy podatnik jest zobowiązany do płacenia w okresach miesięcznych lub kwartalnie. Po zakończeniu roku należy złożyć zeznanie podatkowe w terminie do 30-go kwietnia.

Zasady opodatkowania tą formą zawarte są w Ustawie z dnia 26.07.1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych. (publikacja: tekst jednolity Dz. U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późniejszymi zmianami)