Ważna zmiana dla przedsiębiorców. Skorzystamy z niektórych praw ochrony konsumenckiej

Przez wiele lat w Polsce było tak, że przedsiębiorca – nawet samozatrudniony – kupując jakikolwiek produkt praktycznie w ogóle nie był chroniony przepisami prawa konsumenckiego. To na szczęście się zmieniło. Od 1 stycznia 2021 roku zaczęły obowiązywać przepisy, które dają przedsiębiorcom częściowe przywileje z tytułu ochrony konsumentów. Szczegóły znajdziesz w naszym artykule.

Cztery kategorie kupujących

Pierwszą bardzo ważną zmianą jest podzielenie kupujących na cztery podstawowe kategorie:

1. Konsumenci – są to osoby fizyczne dokonujące zwykłych zakupów.
2. Przedsiębiorcy – którzy dokonują zakupów niezwiązanych z prowadzoną działalnością gospodarczą (nie biorą faktury na firmę).
3. Osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą – które zawierają umowę bezpośrednio związaną z prowadzoną działalnością, gdy z treści takiej umowy wynika, że nie ma ona charakteru zawodowego, w szczególności wynikającego z przedmiotu wykonywanej działalności gospodarczej. Przykładem może być sytuacja, w której przedsiębiorca zajmujący się sprzedażą sprzętu AGD kupuje zmywarkę dla swoich pracowników. Będzie ona wówczas objęta ochroną z tytułu rękojmi na takich samych zasadach, jak w przypadku zakupu konsumenckiego.
4. Przedsiębiorcy, którzy dokonują zakupów bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą.

I tak:

• Jeśli kupujesz coś, na co nie bierzesz faktury lub rachunku „na firmę”, wówczas korzystasz z takich samych praw, jak zwykły konsument.
• Jeśli kupujesz coś, jako przedsiębiorca, wówczas od 1 stycznia 2021 roku możesz korzystać z niektórych praw ochrony konsumenckiej. Możesz: odstąpić od umowy w ciągu 14 dni, jeśli dokonałeś zakupu na odległość i skorzystać z rękojmi. Z kolei umowa zawarta ze sprzedającym nie może zawierać klauzul niedozwolonych.

Rada

Pełen wykaz klauzul niedozwolonych znajdziesz na stronie internetowej Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Od 1 stycznia 2021 roku przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, który zawrze umowę ze sprzedawcą, a będzie ona zawierać klauzulę niedozwoloną, może ją jednostronnie wypowiedzieć (zostanie uznana za nieważną). Warunek: zakup nie mógł mieć związku z przedmiotem wykonywanej działalności gospodarczej.

Zakup przez przedsiębiorcę a gwarancja i rękojmia

Wyjaśnijmy od razu, że oba pojęcia nie są równoznaczne. Gwarancja jest dobrowolna (udziela jej producent), natomiast rękojmia przysługuje z mocy prawa (to odpowiedzialność producenta za wady prawne i fizyczne).

Kluczowa jest tutaj rękojmia. Przedsiębiorca może się na nią powołać w ciągu 2 lat od momentu wydania rzeczy lub 5 lat, gdy chodzi o nieruchomość i zażądać:

• obniżenia ceny,
• odstąpienia od umowy,
• naprawy,
• wymiany na rzecz wolną od wad.

Od 1 stycznia 2021 roku przedsiębiorcy zostali objęci szerszym zakresem ochrony z tytułu rękojmi. Jeśli zakup nie miał związku z przedmiotem wykonywanej działalności gospodarczej, to:

• sprzedawca ma obowiązek rozpatrzyć reklamację z tytułu rękojmi w terminie do 14 dni kalendarzowych od momentu jej złożenia,
• domyślnie obowiązuje domniemanie, że wada lub przyczyna jej powstania istniała już w chwili wydania towaru kupującemu, o ile została stwierdzona przed upływem 1 roku od momentu wydania rzeczy. Tym samym przedsiębiorca nie musi udowadniać wady sprzedającemu. Przed 1 stycznia 2021 roku takie prawo przysługiwało wyłącznie konsumentom.

Odstąpienie od umowy w ciągu 14 dni

To prawdopodobnie ta najbardziej oczekiwana przez przedsiębiorców zmiana. Od 1 stycznia 2021 roku dokonując zakupu na odległość (np. przez Internet czy telefonicznie) osoby fizyczne prowadzące jednoosobową działalność gospodarczą mogą odstąpić od umowy w ciągu 14 dni bez podawania przyczyny. Z tego uprawnienia nie skorzystają natomiast spółki z ograniczoną odpowiedzialnością.

Co ważne, prawo do odstąpienia od umowy przysługuje także wtedy, gdy zakup miał związek z wykonywaną działalnością gospodarczą, ale z treści umowy wynika, że dana rzecz nie posiada dla przedsiębiorcy charakteru zawodowego (czyli np. nie odsprzedaje jej z zyskiem).

Wprowadzone zmiany są niewątpliwie bardzo korzystne, dlatego warto mieć ich świadomość. Zwłaszcza, że do tej pory prawa przysługujące przedsiębiorcom z tytułu ochrony konsumenckiej były minimalne lub wręcz żadne.