Czy roszczenie o zachowek może się przedawnić?

W jakim terminie przedawnia się roszczenie o zachowek?

Roszczenia o zachowek ulegają przedawnieniu w terminie pięciu lat. Jednakże początek tego okresu można określać dwojako, w zależności od tego, czy spadkodawca za życia sporządził swój testament, czy też nie.

• Spadkodawca nie sporządził testamentu – w takich sytuacjach termin pięciu lat, po upływie którego roszczenie o zachowek ulega przedawnieniu, liczy się od momentu otwarcia spadku, czyli od chwili śmierci spadkodawcy.
• Spadkodawca sporządził testament – wówczas termin przedawnienia roszczenia o zachowek liczy się od momentu ogłoszenia testamentu przez sąd lub notariusza w toku specjalnego postępowania.

Przerwanie biegu przedawnienia roszczenia o zachowek

Zarzut przedawnienia roszczenia o zachowek może być podniesiony jedynie w sytuacji, kiedy termin rzeczywiście upłynął, zanim została wszczęta sprawa sądowa o zapłacenia zachowku. W sytuacji kiedy termin pięciu lat od otwarcia spadku lub ogłoszenia testamentu upłynie po rozpoczęciu postępowania, zarzut przedawnienia nie zostanie uwzględniony, ponieważ wszczęcie postępowania przerywa bieg przedawnienia roszczenia o zachowek. Dotyczy to również sytuacji, w której termin pięciu lat upływa już po rozpoczęciu postępowania, ale jeszcze przed odbyciem się pierwszej rozprawy w sądzie.

Jak podnieść zarzut przedawnienia?

Jeżeli roszczenie o zapłatę zachowku uległo przedawnieniu, to dłużnik, czyli osoba zobowiązana do jego zapłaty, ma prawo podnieść zarzut przedawnienia w piśmie procesowym lub ustnie przed sądem w czasie rozprawy. Można to jednak zrobić dopiero wtedy, kiedy sprawa o zapłatę zachowku trafi na wokandę sądową.

Koniecznie należy pamiętać o tym, że sąd samodzielnie nie weźmie pod uwagę faktu przedawnienia roszczenia o zachowek. Może zrobić to jedynie na wniosek dłużnika, który podniesie zarzut o przedawnienie. W przypadku niepodniesienia zarzutu przez dłużnika, najprawdopodobniej przegra on sprawę. W sprawach o zachowek warto sięgać po pomoc specjalisty, który dobrze zna prawo spadkowe – adwokat lub radca prawny z doświadczeniem w tej gałęzi prawa, z dużym prawdopodobieństwem pomogą osiągnąć korzystną decyzję sądu.

Czy istnieją wyjątki od 5-letniego okresu przedawnienia?

Okres przedawnienia roszczenia o zadatek przed 23 października 2011 wynosił 3 lata. Oznacza to, że roszczenia o zapłatę zachowku, których termin przedawnienia rozpoczął się przed 23 października 2008 roku, przedawniały się po upływie 3 lat – dotyczy to sytuacji, w których spadek lub testament otwarto przed 23 października 2008 roku.

Roszczenia, które nie uległy przedawnieniu w dniu 23 października 2011 roku, na mocy przepisów przejściowych ulegają przedawnianiu dopiero po 5 latach.