Działalność gospodarcza a działalność rolnicza – co musisz o tym wiedzieć?

Każdy przedsiębiorca w Polsce zakładający własną firmę zetknął się z terminem „pozarolnicza działalność gospodarcza”. Powołujemy się na niego nie tylko dokonując wpisu w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, ale też np. rozliczając się z podatków i innych danin publicznoprawnych. Jednocześnie wielu przedsiębiorców ma świadomość, że osoby prowadzące działalność rolniczą – też przecież mającą znamiona działalności gospodarczej – korzystają z licznych przywilejów, jak m.in. o wiele tańsze ubezpieczenie w KRUS zamiast w ZUS.

W tym kontekście warto wiedzieć, czym właściwie jest działalność rolnicza i czym formalnie różni się od klasycznej działalności gospodarczej. Wyjaśniamy to w naszym artykule.

Działalność rolnicza to nie tylko brak ZUS, ale też… podatku dochodowego

Mniej znanym faktem dotyczącym działalności rolniczej jest to, że osiągnięte z niej przychody nie są objęte podatkiem dochodowym od osób fizycznych (PIT). Podlegają natomiast podatkowi rolnemu, który w 2025 roku wynosi (stawka za 1 hektar przeliczeniowy):

• Dla gruntów gospodarstw rolnych – 215,85 zł (2,5 kwintala żyta);
• Dla pozostałych gruntów – 431,70 zł (5 kwintali żyta).

Aby móc skorzystać z tej preferencji, działalność musi spełniać ściśle określone kryteria. Pod działalność rolniczą podlega m.in. uprawa roślin i hodowla zwierząt w stanie naturalnym, produkcja materiału siewnego, hodowlanego czy szkółkarskiego, a także działalność związana z chowem ryb czy grzybów uprawnych.

Ważne!

Produkty powstałe w ramach tej działalności muszą pozostawać w stanie nieprzetworzonym, czyli takim, który nie różni się od pierwotnego. Przetworzenie produktu, np. poprzez wyprodukowanie soków z uprawianych owoców, zmienia charakter działalności – wówczas mamy już do czynienia z działalnością gospodarczą, a nie rolniczą.

Własna uprawa i hodowla, czyli podstawowe formy działalności rolniczej

Klasyczna i jednoznacznie rozumiana działalność rolnicza sprowadza się do samodzielnego prowadzenia upraw, chowu lub hodowli. Ważne jest przy tym to, że rolnik osobiście odpowiada za każdy aspekt i etap działalności, od zasiewu lub zasadzenia, przez kontrolowanie wzrostu (m.in. nawożenie), aż po zbiór plonów lub sprzedaż zwierząt.

Co ważne, za działalność rolniczą uznajemy również zakup roślin lub zwierząt w celu ich przetrzymywania przez odpowiednio długi czas, umożliwiający ich biologiczny rozwój. Obowiązują tutaj natomiast minimalne okresy przetrzymywania, które wynoszą odpowiednio:

• Dla roślin – minimum 1 miesiąc;
• Dla gęsi i kaczki w tuczarniach – minimum 16 dni;
• Dla drobiu rzeźnego – minimum 6 tygodni;
• Dla innych zwierząt – minimum 2 miesiące.

Jeśli rolnik nie spełni tych wymagań, to skutkiem zaniedbań będzie automatyczne przekwalifikowanie działalności rolniczej na gospodarczą, co wiąże się z koniecznością rejestracji w CEiDG oraz zgłoszeniem do ZUS.

Obrazowe przykłady

Aby jeszcze lepiej zrozumieć różnicę między działalnością rolniczą a gospodarczą, posłużymy się prostymi przykładami.

Załóżmy, że rolnik prowadzi plantację marchwi i sprzedaje warzywa w stanie surowym np. do hurtowni - jest to jak najbardziej działalność rolnicza. Jeśli jednak zacznie produkować soki marchwiowe i wprowadzać je na rynek, to dochody z takiej sprzedaży będą już traktowane jako uzyskane z działalności gospodarczej.

Innym przykładem może być hodowla drobiu. Jeśli rolnik przetrzymuje kurczęta przez mniej niż sześć tygodni przed sprzedażą, to nie spełnia warunków biologicznego wzrostu wymaganego dla działalności rolniczej. Efekt? Uzyskany dochód musi zostać opodatkowany według zasad właściwych dla przedsiębiorców.

Nie każda aktywność na gruncie rolnym kwalifikuje się jako działalność rolnicza

Często intuicyjnie zakładamy, ze każda działalność prowadzona na wsi, związana z hodowlą zwierząt czy uprawą ziemi, jest z automatu działalnością rolniczą. Nie, nie jest. Można wskazać na liczne przykłady działań, które na gruncie prawa są traktowane jako działalność gospodarcza, a nie rolnicza.

Mogą to być chociażby:

• świadczenie usług opieki nad cudzymi zwierzętami,
• dzierżawa gruntów pod inwestycje, np. budowę wiatraków czy farm fotowoltaicznych (modny dziś temat),
• pobór i sprzedaż surowców naturalnych, np. piasku,
• detaliczna sprzedaż mięsa czy produktów przetworzonych,
• otrzymane odszkodowania za zniszczenia w uprawach,
• renty strukturalne wynikające z unijnych programów pomocowych.

Podsumowanie

Osoby prowadzące lub chcące prowadzić działalność rolniczą, na przykład z uwagi na przywileje podatkowe i ubezpieczeniowe, powinny zatem pamiętać o prawidłowym zakwalifikowaniu źródła dochodu – albo jako działalności rolniczej, albo gospodarczej. Ma to kluczowe znaczenie dla zastosowania właściwego rozliczenia podatkowego.

Decydują o tym przede wszystkim takie kryteria jak: stan produktu (przetworzony czy nie), pochodzenie produktu z własnej uprawy lub hodowli oraz spełnienie wymagań dotyczących okresu przetrzymywania zakupionych roślin/zwierząt.

W razie wątpliwości zawsze warto skorzystać z konsultacji z doradcą podatkowym.