Według danych Głównego Urzędu Statystycznego, aż blisko 2,3 miliona Polaków pracuje na podstawie umów cywilnoprawnych. Najczęstszą alternatywą dla umowy o pracę jest dziś umowa zlecenia. Część osób pracuje tak z przymusu, część z wyboru, ponieważ nie jest tajemnicą, że umowa zlecenia czy o dzieło pozwala uzyskiwać nieco większe zarobki netto, czyli do ręki. Takie umowy mają jednak wiele wad, dlatego warto je bezpośrednio zestawić z najbardziej pożądaną i powszechną umową o pracę, czyli etatem. Najważniejsze różnice między popularnymi formami zatrudnienia omawiamy w naszym artykule.
Umowa o pracę opiera się na tzw. umowie starannego działania. Oznacza to, że pracownik musi wykazywać się starannością w wykonywaniu obowiązków, a jego zadania często polegają na powtarzalnych czynnościach lub pracy zespołowej, według z góry ustalonych z pracodawcą zasad.
Umowa zlecenia także jest umową starannego działania, jednak w przypadku tej formy zatrudnienia wykonawca zachowuje większą swobodę, nie jest ściśle podporządkowany kierownictwu, często nie ma wyznaczonych godzin i miejsca pracy.
Najbardziej specyficzna pod tym względem jest umowa o dzieło, o której mówi się, że jest tzw. umową rezultatu, gdzie najważniejszy jest konkretny efekt, a nie staranność i sposób wykonania pracy. Umowę taką zawiera się na realizację zadania, które nie jest powtarzalne.
Pracownik zatrudniony na umowę o pracę podlega pełnemu nadzorowi ze strony pracodawcy, który decyduje o miejscu i czasie pracy swojego pracownika, mając pełne prawo do bezpośredniego lub pośredniego wydawania poleceń.
W przypadku umowy zlecenia zleceniobiorca z reguły nie ma wyznaczonych godzin pracy ani miejsca, w którym powinien wykonywać swoje obowiązki. Szczegółowe wskazówki są przekazywane na początku współpracy, pracodawca nie kontroluje zleceniobiorcy na bieżąco.
Umowa o dzieło zakłada natomiast całkowity brak kierownictwa i nadzoru nad pracą, wykonawca ma pełną swobodę w sposobie realizacji zlecenia, byle tylko osiągnął określony w umowie rezultat.
Umowa o pracę obejmuje obowiązkowe wynagrodzenie dla pracownika, którego minimalna wysokość jest gwarantowana i wskazana w umowie.
W ramach umowy zlecenia wynagrodzenie również jest obowiązkowe, a sama umowa przewiduje minimalną stawkę godzinową wypłacaną zleceniobiorcy.
Najbardziej liberalna pod tym względem jest umowa o dzieło, w której brak jest wymogu stosowania minimalnej stawki godzinowej, a wynagrodzenie zależy od uzgodnionego rezultatu.
Umowa o pracę to najbardziej pożądana forma zatrudnienia z uwagi na fakt, iż gwarantuje opłacenie składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i zdrowotne. To z kolei przekłada się na względne bezpieczeństwo pracownika, np. na wypadek choroby.
Umowa zlecenia przewiduje, że składki na ubezpieczenia opłaca zleceniodawca, jeśli umowa jest jedynym źródłem dochodu zleceniobiorcy. Ubezpieczenie chorobowe jest dobrowolne.
Umowa o dzieło natomiast nie nakłada obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne, dlatego długofalowo jest najmniej korzystna dla pracownika, choć jego wynagrodzenie netto może być wyższe w porównaniu z umową zlecenia i szczególnie umową o pracę.
Zarówno umowę zlecenia, jak i umowę o dzieło, można wypowiedzieć ze skutkiem natychmiastowym, co jest korzystne dla pracodawcy, ale już nie dla pracownika.
Pod względem zabezpieczenia źródła dochodu, najkorzystniej wypada umowa o pracę – tutaj obowiązuje okres wypowiedzenia, który jest zależny od stażu pracy i może wynieść nawet 3 miesiące.
Choć różnice między omówiony formami zatrudnienia są zasadnicze, to w polskich warunkach niestety zdarza się, że pracodawcy proponują swoim pracownikom umowy nieadekwatne czy to do zajmowanego stanowiska, czy sposobu świadczenia pracy. Jest to naruszenie przepisów Kodeksu pracy.
Jest coraz więcej przypadków podważania np. umów zlecenia przez ZUS, który po analizie uznaje, że pracownik powinien zostać zatrudniony na umowę o pracę. Stąd też pracodawcy muszą bardzo uważać, jakie umowy proponują pracownikom i czy aby na pewno nie łamią przepisów – świadomie lub nie.
Autor: Grzegorz Wiśniewski, red. naczelny Mindly.pl, CEO Soluma Group, CEO Soluma Interactive.
Redakcja Reklama Kontakt Nasze portale i blogi
Wszelkie prawa zastrzeżone | Dział tematyczny Mindly.pl | Zasady korzystania & Polityka prywatności
