Kontrola krzyżowa – na czym to polega?

Jest wiele instrumentów weryfikowania, czy przedsiębiorca wywiązuje się ze swoich obowiązków podatkowych. Jednym z najciekawszych i budzących największe obawy jest kontrola krzyżowa, którą organ kontrolny przeprowadza równocześnie u przedsiębiorcy oraz u jego kontrahenta. W dzisiejszym artykule wyjaśnimy Ci, na czym to właściwie polega i z jakimi konsekwencjami się wiąże.

Jaki jest cel wszczęcia kontroli krzyżowej?

Kontrolę krzyżową przeprowadza organ podatkowy, który ma prawo sprawdzić, czy rozliczenia pomiędzy kontrahentami zostały przeprowadzone prawidłowo. Zwykle jest to konsekwencja wcześniej przeprowadzonego postępowania podatkowego lub kontroli podatkowej. Organ zażąda wówczas od przedsiębiorcy oraz od jego kontrahenta przedstawienia dokumentów poświadczających, że transakcja rzeczywiście miała miejsce.

Ważne!

Kontrola krzyżowa zawsze jest prowadzona w konkretnej sprawie i nie może zostać rozszerzona o całościowe sprawdzanie działalności przedsiębiorcy.

Kontrola kończy się sporządzeniem protokołu z wnioskami. Jeśli wykaże ona jakieś nieprawidłowości, przedsiębiorca i kontrahent (lub tylko jeden z nich) może zostać ukarany mandatem skarbowym lub sprawa zostanie skierowana do sądu.

Najczęstsze uchybienia wykrywane podczas kontroli krzyżowej

Organ podatkowy najbardziej interesuje to, czy kontrahenci wywiązali się ze swoich obowiązków względem Skarbu Państwa. Jeśli więc przedsiębiorca A wykazuje zaliczenie faktury do kosztów prowadzenia działalności, to u jego kontrahenta musi się znaleźć potwierdzenie zapłacenia podatku od takiej transakcji. Chodzi o ściganie nadużyć i walkę z procederem tzw. wystawiania lewych faktur w celu uniknięcia zapłaty podatku dochodowego lub podatku VAT.

Pamiętaj

Jeśli kontrola krzyżowa wykaże nieprawidłowości, sąd może nałożyć na przedsiębiorcę grzywnę w wysokości do 240 stawek dziennych (nawet ponad 150 milionów złotych!) lub orzec karę pozbawienia wolności do 2 lat.

Jeśli kontrahent znajduje się pod jurysdykcją innego organu podatkowego (działa w innym regionie kraju), wówczas kontrolę u niego przeprowadza właściwy urząd.

Procedura i konsekwencje

Organ podatkowy ma obowiązek wcześniejszego poinformowania obu stron o zamiarze wszczęcia kontroli krzyżowej. W piśmie musi wskazać dokładny obszar podlegający kontroli, np. daną transakcję oraz listę wymaganych dokumentów do przygotowania.

Kontrola krzyżowa nie musi wykazać żadnych nieprawidłowości, jednak bardzo często jest tylko wstępem do podjęcia kolejnych działań i zlecenia całościowej kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego w przedsiębiorstwie.