Czy kontrola skarbowa może się rozpocząć bez uprzedzenia?

Polscy przedsiębiorcy przyzwyczaili się już, że w każdej chwili może zostać wobec nich wszczęta kontrola skarbowa. Zgodnie z prawem Naczelnik Urzędu Skarbowego musi wcześniej zawiadomić podatnika o zamiarze wszczęcia kontroli. Są jednak sytuacje, gdy taki wymóg nie obowiązuje. Wymieniamy je w naszym artykule.

Formalności związane z zawiadomieniem przedsiębiorcy

Jeśli kontrola odbywa się w sposób planowy, przedsiębiorca musi otrzymać stosowne pismo z 7-dniowym wyprzedzeniem. Jest to czas, w którym może zebrać niezbędne dokumenty, uporządkować księgi i ewentualnie naprawić popełnione błędy jeszcze przed wszczęciem kontroli. Przedsiębiorca ma również prawo do tego, by zawnioskować o wcześniejsze rozpoczęcie działań – nie może ich jednak opóźniać.

Jeśli kontrola nie zostanie wszczęta w ciągu 30 dni od momentu dostarczenia zawiadomienia, uznaje się ją za niebyłą. Wówczas konieczne będzie ponowne poinformowanie podatnika z 7-dniowym wyprzedzeniem.

Kiedy można rozpocząć kontrolę skarbową bez uprzedzenia?

Prawo dopuszcza kilka takich sytuacji. Pierwsza dotyczy kontroli zasadności zwrotu podatku VAT. Jeśli przedsiębiorca zawnioskuje o zwrot podatku, kontrola może zostać wszczęta bez zawiadomienia.

Kolejnym powodem rozpoczęcia niezapowiedzianej kontroli jest uzasadnione popełnienie przestępstwa karnego lub skarbowego.

Bez zawiadomienia wszczyna się kontrolę, która jest spowodowana podejrzeniem prowadzenia działalności gospodarczej bez jej zgłoszenia. Najczęściej dochodzi do tego na podstawie donosu.

Niezapowiedzianej kontroli muszą się spodziewać przedsiębiorcy, którzy osiągają dochody z nieujawnionych źródeł. Przykładem może być chociażby zgłoszenie nabycia wartościowego pojazdu, którego cena znacznie przekracza zadeklarowane przez przedsiębiorcę przychody.

Kontrolę bez uprzedzenia można przeprowadzić w momencie, gdy istnieje podejrzenie prania pieniędzy w firmie lub prowadzenia przez nią/finansowania działalności terrorystycznej.

Niezapowiedziana kontrola jest wszczynana również wtedy, gdy istnieją wątpliwości podatkowe w sprawie wydobycia niektórych kopalin. Zawiadomienia nie wymaga także kontrola o charakterze doraźnym.

Jak widać wachlarz możliwości przeprowadzenia niezapowiedzianej kontroli skarbowej jest bardzo szeroki. Dodajmy do tego sytuację, w której istnieje uzasadnione ryzyko utraty materiału dowodowego lub popełnienia przestępstwa skarbowego (np. dokonania malwersacji w księgach podatkowych czy ukrycia nieopodatkowanych środków w tzw. rajach podatkowych).