Bezpodstawne wzbogacenie się – co należy wiedzieć na jego temat?

Przesłanki bezpodstawnego wzbogacenia

Definicję takiego zajścia podaje kodeks cywilny. Art. 405. głosi, że Kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze, a gdyby to nie było możliwe, do zwrotu jej wartości.

Na podstawie przedstawionego wyżej artykułu rozróżnić można cztery podstawowe warunki, które czyn musi spełniać, aby uzyskać miano bezpodstawnego wzbogacenia. Są nimi:

1. odniesienie korzyści majątkowej przez podmiot,
2. brak podstawy prawnej jej odniesienia,
3. strata drugiego podmiotu (na przykład zmniejszenie majątku na korzyść pierwszego podmiotu),
4. jednoczesne współwystępowanie wzbogacenia i zubożenia.

W praktyce oznaczać to może różne sytuacje. O bezpodstawnym wzbogaceniu mówimy w przypadku bezpłatnego korzystania z usługi (która powinna być odpłatna), nieuzasadnionego zwolnienia z zadłużenia lub też wykorzystania cudzych praw. 

Świadczenie nienależne jako bezpodstawne wzbogacenie

Świadczenie nienależne jest szczególną postacią bezpodstawnego wzbogacenia. Wyjaśnia je art. 410. § 2. kodeksu cywilnego. Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła lub zamierzony cel świadczenia nie został osiągnięty, albo jeżeli czynność prawna zobowiązująca do świadczenia była nieważna i nie stała się ważna po spełnieniu świadczenia.

W niektórych okolicznościach zwrotu nienależnego świadczenia żądać nie można. Dotyczy to między innymi sytuacji, w których spełniający świadczenie wiedział, że nie był do niego zobowiązany. Aby dowiedzieć się więcej na temat bezpodstawnego wzbogacenia, kliknij link https://adwokatspiewak.pl/bezpodstawne-wzbogacenie-sie/ i przeczytaj o różnych jego formach.

Dochodzenie zwrotu

Osoba, która bezpodstawnie uzyskała korzyść majątkową, jest zobowiązana do zwrotu korzyści w naturze. Zdarzają się jednak sytuacje, w których nie jest to możliwe — wtedy bezpodstawnie wzbogacony powinien oddać prawa, które uzyskał w zamian za nienależną korzyść. Za rekompensatę posłużyć może również określona wcześniej kwota pieniężna, która jest równowartością uzyskanej korzyści. Dobrze jest pamiętać, iż obowiązek ten obejmuje nie tylko korzyść bezpośrednio uzyskaną.

Bezpodstawne wzbogacenie się — kiedy zwrot nie jest konieczny?

Zdarzają się sytuacje, w których zwrot za bezpodstawne wzbogacenie nie jest wymagany. Art. 411. jasno określa przypadki, w których zwrot świadczenia jest wyłączony. 

Nie można żądać zwrotu świadczenia:

1) jeżeli spełniający świadczenie wiedział, że nie był do świadczenia zobowiązany, chyba że spełnienie świadczenia nastąpiło z zastrzeżeniem zwrotu albo w celu uniknięcia przymusu lub w wykonaniu nieważnej czynności prawnej;

2) jeżeli spełnienie świadczenia czyni zadość zasadom współżycia społecznego;

3) jeżeli świadczenie zostało spełnione w celu zadośćuczynienia przedawnionemu roszczeniu;

4) jeżeli świadczenie zostało spełnione, zanim wierzytelność stała się wymagalna.